Trái bần là gì? Bạn đã từng nghe qua loại trái này chưa? Nếu chưa thì hãy theo chân chúng tôi ngay để được tìm hiểu về loại trái dân dã trên vùng sông nước miền Tây này ngay thôi nào!
Trái bần là trái gì?
Có lẽ đã có nhiều người biết đến trái bần song lại có thể chưa biết rằng nó được sinh ra trên cây bần. Chúng có tên khoa học là Sonneratia caseolaris Engl và thuộc họ nhà bần. Cây bần là loại ưa sống trong môi trường bùn nước. Cây Bần có bộ rễ rộng cùng khả năng chịu ngập và tái sinh chồi cực mạnh. Nó giữ vai trò quan trọng trong việc giữ đất, chắn sóng và chống sạt lở dọc các kênh rạch…
Bộ rễ phụ của cây bần thường sẽ nhô lên trên khỏi mặt bùn và khi đến mùa, cây thường ra hoa màu trắng pha thêm chút hồng phấn. Trái có hình dạng to tròn và dẹt, khi nếm có vị chua ở đầu lưỡi. Ở phía cuống trái bần thường chỉa ra như hình ngôi sao và có đuôi nhọn. Khi trái còn non thường có lớp vỏ màu xanh và khi chín thường chuyển sang màu vàng có hương thơm thoảng nhẹ.
Bây giờ bạn đã biết được trái bần là gì chưa?
Trái bần có mấy loại?
Trái bần có khá nhiều loại song có hai loại được nhiều người biết đến nhất đấy là:
Bần chua
Trái này có tên khoa học là Sonneratia caseolaris. Giống cây này thường mọc ở nhiều ở các khu vực ngập mặn và có nhiều rễ phụ. Cây mọc ở ven sông, hình dáng trái to tròn và mọng nước. Khi trái bần chua còn non thường có vị chát, cứng và giòn. Hương vị của trái bần chua thật sự rất tuyệt khi được kết hợp với món canh chua.
Bên cạnh tên bần chua, trái còn thường được người dân biết đến với các tên khác như là bần sẻ, bần dĩa, hải đồng, thủy liễu hay là bằng lăng tím.
Trái bần ổi
Tên khoa học của loại trái này là Sonneratia ovata. Không giống như cây bần chua, cây này thường sống trên cạn, ven sông và có ít rễ thở. Trái bần ổi có phần cuốn – lá đài ôm sát vào quả hơn tái bần chua, giống này thường được trồng nhiều hơn là mọc dại. So với trái bần chua, trái bần ổi có vị ngọt hơn, thơm hơn hẳn. Cũng vì vậy mà trái bần ổi thường được rất nhiều người ưa chuộng.
Ngoài hai loại bần ổi và bần chua ra thì còn rất nhiều loại khác như: bần trắng (Sonneratia alba), bần vô cánh (Sonneratia apetala), bần đắng (Sonneratia Griffithii), bần Hải Nam (Sonneratia hainanensis)…
Trái bần ăn được không? Trái bần có vị gì? Quả bần ăn như thế nào?
Trái bần có nhiều loại vậy, phổ biến vậy thì có thể ăn được không? Câu trả lời cho bạn đấy là có thể nha. Chúng ăn rất dễ, chúng ta có thể ăn sống chấm cùng với mắm hoặc là muối ớt. Ăn giống như là cách bạn ăn sung khế vậy đấy. Quả này ăn ngon nhất là khi còn non xanh, vị hơi chua chát. Khi già trái giòn hơn song lại cũng chua và chát hơn. Còn đến thời điểm trái chín thì quả sẽ hơi ngả sang màu vàng, có vị chua chua ngọt ngọt thêm chút thơm thơm rất cuốn hút.
Cách ăn bần cũng rất đơn giản. Bạn chỉ cần gọt bỏ đi phần cuống và đuôi nhọn, rửa với nước sạch là có thể thưởng thức ngay rồi. Vì trái bần có vị chua đặc trưng nên chúng tôi khuyên bạn không nên ăn chúng khi bụng đói và đặc biệt thận trọng với người bị viêm loét dạ dày tá tràng.
Cây bần mọc ở đâu?
Cây bần có bộ rễ khá rộng, chịu được ngập và có khả năng tái sinh chồi mạnh. Trong đấy, rễ cây thường có xu hướng nhô ra khỏi mặt bùn. Cũng do đấy, người ta nhận định cây bần thuộc cây rừng ngập mặn nhiệt đới, có khả năng giữ đất chống sạt lở và chắn sóng.
Ở khu vực nước ta, cây thường hay mọc hoang hoặc là được trồng khu vực rừng ngập mặn ven biển, nơi có nhiều bùn và bãi bồi như:
- Miền Bắc: Cây hay mọc hoặc được trồng ở vùng cửa sông hay bờ biển như Nghệ An, Hải Phòng, Hà Tĩnh.
- Miền Nam: Ở khu vực Đồng bằng sông Cửu Long thường có bần mọc dày đặc ven sông rạch.
Có thể mua trái bần ở đâu? Giá như thế nào?
Bạn có thể tìm mua trái bần ở những khu vực có rừng ngập mặn hoặc ven sông như ở khu vực miền Tây, đặc biệt là đồng bằng sông Cửu Long. Bên cạnh đấy, bạn còn có thể tìm mua ở các chợ, hàng nông sản hay trên một số trang thương mại điện tử. Đôi khi bạn còn có thể bắt gặp hình ảnh một số người bán bần ven đường.
Nếu bạn có thể mua được bần ở ngay tại chợ khu vực miền Tây thì sẽ có giá rất hời. Chúng sẽ chỉ rơi vào khoảng 5-10 nghìn đồng 1kg. Tuy nhiên, nếu bạn mua tại các siêu thị, cửa hàng ở các tỉnh khác thì có thể giá sẽ được đội lên rất nhiều lần vì họ còn tốn thêm khá nhiều những chi phí khác.
Trái bần có tốt không? Chúng có công dụng gì?
Thành phần dinh dưỡng trong mỗi trái bần
- Phần vỏ thân trái bần thường chứa 10 – 20% tannin, archinin, archin, chất màu.
- Ở phần gỗ bần sẽ chứa 17.6% pentosan có màu nâu và 8.5% lignin.
- Đối với quả bần thì có chứa chất màu, archicin, archin, 11% pectin và 2 chất flavonoid.
Trái bần trị tiểu đường
Theo nghiên cứu chỉ ra, chiết xuất từ cây bần có khả năng chống oxy hóa, hạ đường huyết và cả kháng khuẩn. Ngoài ra, bên trong mỗi quả bần còn chứa Flavonoid có tác dụng làm giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại hai hoặc có thể duy trì lượng đường trong máu ở mức độ ổn định. Bên cạnh đấy, flavonoid còn có công dụng cải thiện thoái hóa thần kinh, kiểm soát được cân nặng, phòng ngừa các biến chứng của bệnh tiểu đường.
Trái bần giúp chữa ung thư phổi
Đây có thể là công dụng mà được khá nhiều người truyền tai nhau. Nhắc đến trái bần và lá bần nhiều người thường nghĩ ngay đến công dụng hỗ trợ điều trị ung thư phổi. Trong lá bần ổi có chứa nhiều hoạt tính chống lại ung thư phổi, ung thư vú và cả ung thư biểu mô. Ngoài ra, các hoạt chất có trong quả bần còn có khả năng ức chế enzym Acetylcholinesterase.
Đây là hoạt chất có khả năng làm ngưng hoạt động của chất dẫn truyền thần kinh acetylchoice. Qua đấy mà giúp nồng độ của chất dẫn truyền thần kinh sẽ được cải thiện tốt, hỗ trợ cho bệnh suy giảm trí nhớ ở người lớn tuổi khi ăn quả bần.
Không chỉ có vậy, qua một nghiên cứu, người ta nhận thấy lá bần trắng có chứa các hoạt chất acid oleanolic mang khả năng kháng ung thư và kháng HIV rất tốt.
Bần trong hỗ trợ ung thư vòm họng
Để hỗ trợ điều trị ung thư vòm họng, người bệnh có thể dùng trái bần thái mỏng hoặc giả nát rồi cho vào ly, hãm với nước sôi trong khoảng từ 10-15 phút. Người bệnh sẽ sử dụng nước bần thay thế cho nước trắng với dung tích 2l/ngày. Hiệu quả sẽ thấy rõ sau ba tuần kiên trì sử dụng.
Bần giúp giảm sưng đau, xuất huyết
Ở trái bần có vị chua chát xong lại mang tính mát, vì vậy có khả năng giảm đau, tiêu viêm tốt. Khi chẳng may bị bong gân, bạn có thể dùng vài lá trái bần non dầm nhuyễn rồi đắp lên vùng bị bong gân. Bạn kiên trì thực hiện thì vết đau sẽ khỏi trong vòng 4-5 ngày. Có thể bạn không biết, bần còn được sử dụng làm thuốc trị chứng xuất hiện ở Ấn Độ.
Không chỉ vậy, các bộ phận khác trên cây bần cũng mang nhiều công dụng:
- Lá trái bần: Đối với các vết thương bị dập nhẹ, bạn có thể giã nhuyễn lá bầm, thêm muối và đắp lên. Nó sẽ giúp vết thương lành lại nhanh hơn.
- Rễ bần: Bạn có để ý các nắp chai đựng rượu không? Chúng thường được làm từ rễ cây bần đấy.
Trái bần nấu gì cho ngon
Trái bần nấu canh chua
Chuẩn bị nguyên liệu:
- 1 cá lóc to (Có thể thay thế bằng cá bông lau)
- 6 – 8 trái bần chín
- Hành củ khô, tỏi băm nhuyễn
- Hành lá cắt khúc
- 100gr nấm rơm
- 2 quả cà chua thái múi cau
- Gia vị: Gia vị thông thường
Hướng dẫn cách nấu:
- Cá sau khi mua về làm sạch, thái thành từng khoanh vừa ăn. Sau đấy, ướp cá cùng một chút tiêu, muối, hành và tỏi băm nhuyễn, 2 thìa nước mắm và nửa thìa nước hàng. Trộn đều nhẹ tay cho cá thấm gia vị.
- Cá sau khi ướp được 20 phút thì tiến hành bắc nồi lên bếp, nấu cá đến khi nước sôi thì hạ nhỏ lửa và tiếp tục nấu cho thấm.
- Chúng ta sử dụng trái bần chín đã được gọt sạch vỏ dầm cùng nước ấm. Tiếp đấy, lọc bỏ hạt chỉ giữ lại nước rồi rưới vào nồi cá kho. Tiếp tục cho thêm nấm rơm, cà chua cắt múi cau và thêm vài lát bần xanh vào nấu cùng
- Sau khi đun cá được tầm 30 phút thì bắc xuống, thêm tiêu và hành cắt khúc vào.
Lúc này, chúng ta đã có một nồi bần nấu canh chua thơm lừng, đẹp mắt.
Mứt bần
Bạn đã được thưởng thức mứt dừa, mứt dứa, mứt cà rốt…song đã được nếm thử mứt bần chưa. Nếu chưa thì vào bếp và tự tay làm ngay thôi.
Đầu tiên bạn cần làm sạch bần và phơi cho ráo nước. Tiếp đấy sẽ nghiền thành bột bần. Bạn sẽ trộn bột bần cùng với đường phèn sau để tạo ra mứt bần. Hương vị của loại mứt này rất đặc biệt, hơi chua chua hòa lẫn cùng với sự ngọt thanh của đường phèn, mang đến vị đặc trưng hòa quyện cùng hương thơm riêng của trái bần.
Bần chấm muối ớt, chấm mắm
Đây là một món hết sức đơn giản xong lại vô cùng đặc biệt ở thứ nước chấm lạ lẫm. Trái bần không chỉ có thể được chấm chung với muối ớt mà còn có các loại mắm như: Mắm tép, mắm lóc, mắm cá sặc, mắm rô…Bạn hãy nghĩ xem, cái vị chua chát lại được hòa quyện cùng vị mặn nồng của các loại cá, thêm vài lát ớt cho có chút cay cay…hương vị đặc trưng, dân dã thu hút đến lạ thường.
Bần dầm mắm chấm rau củ luộc
Nghe đã thấy toát lên hương vị của sông nước miền Tây rồi nhỉ! Để tạo nên món ăn kích thích vị giác này, bạn sẽ phải chọn lựa những trái bần chín, sau đấy dầm cùng nước mắm, chút ớt, chút đường…Cái vị chua của bần nó riêng lắm, không gắt như me song cũng không hắt như chanh mà nhẹ thanh. Chấm cùng với vài cọng rau muống, rau lang luộc thì rất ngốn cơm.
Cá kho bần
Vị ngọt của cả ăn cùng chút chút vị chua của trái bần sẽ thật sự rất tuyệt phải không. Cách làm của món này cũng rất đơn giản. Bạn biết cách kho cá đúng không nào? Khi kho cá,, thay vì dùng nước dừa bạn có thể thay thế bằng nước trái bần( nước ngâm cùng trái bần đã dầm nhuyễn sau đấy lọc qua rây), sau đấy thêm vài trái bần xanh vào kho cùng là đã có một nồi cá kho bần siêu ngon cho cả nhà cùng thưởng thức rồi.
Ngoài ra còn có rất nhiều món ngon với trái bần, chúng ta có thể cùng nhau tìm hiểu kĩ hơn trong những bài viết tiếp theo nhé.
Bà bầu có ăn được trái bần không?
Sau khi tìm hiểu kỹ lưỡng, chúng tôi nhận thấy trái bần là một dòng quả lành tính, còn có thêm cả vị chua nên rất phù hợp cho các bà bầu trong giai đoạn thai nghén. Bần còn có thể giúp các nàng bầu giảm nguy cơ mắc tiểu đường. Song trong quá trình mang thai, cơ thể nàng rất nhạy cảm, chỉ nên ăn loại trái này 2 lần/tuần. Khi gặp phải bất kỳ dấu hiệu bất thường nào cần phải liên hệ hỏi thăm bác sĩ ngay để tránh điều đáng tiếc.
Bài viết phía trên đã cung cấp cho các bạn những thông tin hữu ích về trái bần. Mong rằng thông qua bài viết, bạn đã biết được trái bần là gì, trái bần có công dụng gì, nấu được món gì…Và nếu chưa được thưởng thức loại quả này, tôi hi vọng rằng bạn có cơ hội thử chúng, có thể cảm nhận được vị chua chua, chát chát, thanh mát của loại trái dân dã này.